Programmaonderdelen

Introductie en kennismaking

Docenten en cursisten stellen zich aan elkaar voor. De cursisten noemen hun werkplek, discipline en vertellen kort iets over hun motivatie om met deze cursus mee te doen. De docenten vertellen iets over hun achtergrond en werkervaring. Dit onderdeel wordt afgesloten met een uitleg over het programma van deze 2 dagen. 

Het Behouden Huys: visie en werkwijze

Tijdens dit gedeelte wordt stilgestaan bij de visie en werkwijze van Het Behouden Huys. Er wordt verteld hoe Het Behouden Huys zich ontwikkelde tot een erkende professionele zorginstelling. Na een uiteenzetting van de zorgvisie krijgen deelnemers een overzicht van het multidisciplinaire zorgaanbod en inzicht in de manier waarop dit wordt afgestemd op de zorgvraag van onze cliënten. 

Verlies

Angst, somberheid en rouw gaan vaak met elkaar samen, zo ook bij cliënten met kanker en hun naasten. Er is in veel gevallen sprake van verlies; van gezondheid, zekerheid, een toekomst. De afgrenzing van niet-pathologische rouw en verstoorde rouw is niet altijd duidelijk. In dit onderdeel wordt het thema verlies uitgewerkt aan de hand van theorie over rouw en aan de hand van voorbeelden uit de praktijk.  

Kinderen en gezin

Kanker heb je nooit alleen. Zeker in een gezin met jonge kinderen heeft de ziekte invloed op alle gezinsleden. Kinderen kunnen zelf kanker krijgen maar hebben er ook last van als een broertje of zusje of hun ouders ziek worden of overlijden. In dit gedeelte van de cursus zal worden ingegaan hoe dit voor kinderen, jeugdigen en gezinnen is en wat belangrijk voor hen is als de kanker toeslaat in het gezin.  

Lichaamsgericht therapie

Kanker heeft dikwijls grote gevolgen voor het lichaam en voor de lichaamsbeleving van een mens. Gedurende het ziekteproces raakt de patiënt het vertrouwen in zijn of haar lichaam vaak kwijt. De gevoelsbeweging is bevroren, het contact met het lichaam is noodgedwongen op een laag pitje gezet of zelfs geheel verloren gegaan. De lichaamsgerichte begeleiding (LB) stelt zich ten doel het lichaamsbewustzijn te herstellen, zodat de cliënt zich (opnieuw) kan gaan verhouden tot zijn lichaam en tot de wereld om hem heen. 

Tijdens de cursus zal er dieper worden ingegaan op de gevolgen van kanker voor het lichaam en voor de lichaamsbeleving. Daarnaast zal er aandacht zijn voor diverse vormen van lichaams- en persoonsgerichte begeleiding, die helpend kunnen zijn op weg naar herstel van kanker, naar acceptatie van verlies, of juist bij de begeleiding naar het einde van het leven. 

Beeldende therapie

Beeldende therapie Beeldende therapie is een vorm van behandeling waarbij het proces van beeldend vormen (tekenen, schilderen, beeldhouwen en andere beeldende vormen) en de zichtbare en tastbare beeldende producten die hieruit voortkomen, als middel binnen de therapeutische relatie worden ingezet. Binnen Het Behouden Huys maakt beeldende therapie deel uit van een multidisciplinaire behandeling en wordt vanuit een specifiek behandeldoel gewerkt naar een wenselijke verandering op emotioneel, cognitief, sociaal of lichamelijk vlak. Behandeling kan gericht zijn op onderdelen als stabilisatie, emotieregulatie, verwerking en rouw (Schweizer, 2009, blz. 29). 

In deze workshop krijgt u een kijkje in de keuken van de beeldende therapie binnen Het Behouden Huys. Aan de hand van casuïstiek, beeldende werkvormen en voorbeelden uit de praktijk krijgt u een beeld van wat beeldende therapie bij cliënten in de psycho-oncologische zorg te bieden heeft. 

Trauma en EMDR  

Veel mensen die de diagnose kanker hebben gekregen, ontwikkelen PTSS. Een verklaring hiervoor is de grote schok die het nieuws met zich meebrengt, maar ook de aard van de behandeling, die soms traumatisch is. Daarnaast zien we regelmatig dat de diagnose en behandeling eerder (vroegkinderlijk) trauma naar boven haalt. Een post-traumatische stressstoornis is een psychische aandoening die ontstaat in de nasleep van een stressvolle gebeurtenis. De stoornis kan ernstige gevolgen hebben, zoals herbelevingen in de vorm van flashbacks of nachtmerries, vermijding van bepaalde plaatsen die doen denken aan de gebeurtenis en sociale isolering. We staan stil bij trauma en de behandeling van trauma door middel van EMDR-behandeling.  

 
De dood  

Hoewel de behandelmethoden voor kanker de laatste jaren enorm zijn toegenomen betekent een confrontatie met kanker nog altijd ook een confrontatie met de dood. Er is vaak angst voor terugkeer van de kanker die vaak ook met angst voor de dood te maken heeft. Soms is het de lijdensweg, soms is het juist het achterlaten van familieleden wat veel verdriet en angst oproept. In de cursus zal besproken worden hoe we bij het Behouden Huys met het thema dood omgaan.  
 
 

Lichamelijke gevolgen en seksualiteit 

Angst, somberheid, spanning, onzekerheid en lichamelijke veranderingen hebben vaak invloed op de relatie. Maar heeft ook invloed bij (ex)patiënten die single zijn en mensen in rouw. Bij de intake wordt daarom altijd gevraagd naar seksualiteit en intimiteit. Vaak kunnen vragen op het gebied van relaties en seksualiteit in de behandeling worden meegenomen door de eigen therapeut. Bij meer ingewikkelde relationele vragen kunnen cliënten (deels) terecht bij onze systeemtherapeut.   

Mindfulness (MBSR/MBCT) bij kanker 

Tijdens deze workshop wordt het begrip 'mindfulness' uitgelegd; het bewust aanwezig zijn in het hier en nu, zonder oordeel. Verder wordt er aandacht besteed aan het belang van mindfulness voor deze doelgroep. Wanneer je te maken hebt met ziekte, angst of pijn dan helpt wegduwen of onderdrukken meestal niet. Een andere strategie is mindfulness; je openstellen voor gedachten, gevoelens en wat er zich aandient in het lichaam. Natuurlijk doen we ook een oefening om zelf te ervaren wat mindfulness is.  

 
Lotgenotengroepen 

Sociale steun kan een grote bijdrage leveren aan de kwaliteit van leven van kankerpatiënten en mensen die hun partner aan kanker hebben verloren. Door zich aan lotgenoten te spiegelen en naar elkaars verhalen te luisteren beseffen mensen dat hun reacties op de kanker niet zo vreemd zijn. Herkenning en erkenning van elkaars ervaringen is van enorme waarde. In de basisgroep ‘leren leven met kanker’ worden belangrijke thema’s behandeld: de beleving van de diagnose, van de behandeling en van de gevolgen van de ziekte, regie, identiteit, compassie, veranderende relaties, omgaan met een veranderd lichaam en intimiteit, genieten, omgaan met eindigheid en zingeving. In de rouwgroep voor mensen die hun partner hebben verloren staat men stil bij rouwen, zingeving en het gemis integreren in het verdere leven. Tijdens dit cursusonderdeel wordt toelichting gegeven op de lotgenotengroepen. Er wordt stilgestaan bij de indicatie voor de groep (relatie hulpvraag - hulpaanbod), het geven van voorlichting / educatie en bij de therapeutische houding die nodig is om een groep op een goede manier te begeleiden. 

 
Systeemtherapie, relatie- en gezinstherapie

De confrontatie met kanker kan een grote invloed hebben op de relatie en kan bestaande patronen onbedoeld onder druk zetten of op een ongewenste manier versterken. Als relatieproblematiek een rol speelt in de psychische klachten wordt relatietherapie ingezet als onderdeel van de behandeling. Doel van de gesprekken is het herstel van verbinding en communicatie, het samen vinden van een nieuw evenwicht en een nieuwe omgang met elkaar in het licht van kanker en een veranderde realiteit.  
 
Als onderdeel van de behandeling kunnen ook gezinsgesprekken plaatsvinden, als de gezinsproblematiek een rol speelt in de psychische klachten. Het doel is om samen met partner en kinderen in gesprek te gaan en uit te zoeken hoe je elkaar ondersteuning kunt bieden, hoe je kunt blijven uitwisselen wat alle veranderingen als gevolg van de ziekte betekenen.  

Zorg voor jezelf als hulpverlener

Dit is een belangrijk onderdeel in deze tweedaagse basiscursus psycho-oncologie. Hierin staan vragen centraal als: ‘Hoe houden wij als werknemers van Het Behouden Huys ons werk vol?’ ‘Wat raakt ons en op welke manier gaan wij er mee om?’ ‘Zijn er grenzen, hebben we grenzen en zo ja hoe durven we die aan te geven?’ ‘Wat gebeurt er met ons eigen verdriet en hoe dragen en verdragen wij de verlieservaringen die we in ons werk tegen komen?’ En hoe doen jullie dat zelf in je werk? Hierover gaan we met elkaar in gesprek.