'Beter worden is niet voor watjes'

02/08/2018

Wist u dat Het Behouden Huys een eigen bibliotheek heeft? Nou ja, dat is misschien een groot woord, maar een goed gevulde boekenkast met boeken over kanker en emoties dekt wel de lading. De komende tijd willen we een aantal boeken recenseren. Hieronder een eerste recensie van ex-client Han Borg over het boek 'Beter worden is niet voor watjes', van Danielle Pinedo en Bart van Eldert.

BRIEVEN

Journalisten Danielle Pinedo en Bart van Eldert schreven elkaar brieven, in de periode dat ze behandeld werden in verband met kanker en ook in de maanden na hun behandeling. Het leverde een aangrijpend en soms schurend document op, dat onder de titel ‘Beter worden is niet voor watjes’ in 2018 is uitgebracht door uitgeverij Prometheus. 

OVERVALLEN

Kankerpatiënten weten dat je meestal door de ziekte verrast wordt, of zelfs overvallen. Zo ook NRC-journaliste Danielle Pinedo en AD-journalist Bart van Eldert. Pinedo krijgt eierstokkanker, Van Eldert een zeldzame vorm van leukemie. Vóórdat de diagnoses gesteld worden hebben ze elkaar getroffen bij een bijeenkomst ten paleize, vonden elkaar blijkbaar sympathiek, horen van elkaars ziekte en ze besluiten elkaar via brieven op de hoogte te houden van de vorderingen van de behandelingen en van het herstel, ook al was het bij beiden absoluut niet zeker dat ze weer zouden herstellen. 

"Het levert proza op dat je
af en toe bij de keel grijpt"

Het levert proza op dat je af en toe bij de keel grijpt, en eigenlijk staat er op iedere bladzijde wel een zin die ik hier zou willen citeren. Als ‘ongewild ervaringsdeskundige’ lees je zo’n briefwisseling met andere ogen en met andere intenties dan iemand, die niet aan den lijve heeft ondervonden wat het betekent om kanker te hebben en wat het betekent om je na het voorzichtige herstel weer onder de mensen te begeven. 

BETER

In het laatste jaar van mijn eigen ziekteperiode (2004-2009) las ik een buitengewoon helder boekje van de bekende lange afstandszwemmer Maarten van der Weijden, getiteld ‘Beter’, en ik wilde toen dat dit boek eerder beschikbaar was geweest. Van Van der Weijden leerde ik dat je bij kanker ‘gewoon’ moet doen wat de dokters zeggen, ook je eigen intuïtie mag blijven volgen en je omgang met de ziekte niet als een gevecht zou moeten beschouwen. Pinedo en Van Eldert borduren hierop voort, zonder dat ze overigens Maarten van der Weijden noemen. 

ONENIGHEID

Beide journalisten sparen zichzelf, hun omgeving en elkaar niet. Soms lijkt de correspondentie zelfs tot een vorm van onenigheid tussen beiden uit te groeien, maar ze verzoenen zich weer net zo gemakkelijk. Zo schrijft Pinedo: ‘een maand is verstreken sinds ons laatste contact. Ik merk dat het begint te knagen: was ik niet wat hardvochtig in mijn brief? Jij hebt jouw ervaringen, ik de mijne. Een misverstand zit in een klein hoekje. En je moet weten: ik ben erg op je gesteld’. 

HOEVEEL?

En als dan het herstel is ingezet na zware behandelingen en/of operaties worden beiden alsnog weer met enorme pech geconfronteerd: Van Elderts’ echtgenote krijgt borstkanker (het klinkt onwaarschijnlijk, maar dat overkwam deze recensent en zijn echtgenote ook), bij Pinedo blijkt de kanker ontstaan te zijn vanwege een genmutatie, die ook haar moeder en haar zus bedreigt. Hoeveel zorgen kan een mens verdragen, hoeveel ziekte, hoeveel pijn? 

WEER AAN HET WERK

Uiteindelijk moeten beiden toch ook weer aan het werk, op de redacties van hun respectievelijke krant. Hoe ga je om met collega’s, die werkelijk geen benul hebben van datgene wat achter je ligt en van de onzekerheden waar je nog mee blijft leven? Bij Het Behouden Huys vormde die vraag destijds één van mijn eigen punten van aandacht in de gesprekken met de therapeut. En hoe leer je weer te leven, in plaats van je voor te bereiden op de dood? Beter worden is zeker niet voor watjes, zoals de titel van dit zeer noodzakelijke boek al zegt. Een aanrader, zowel voor patiënten, hun familieleden, vrienden en collega’s maar ook voor - bijvoorbeeld - bedrijfsartsen en voor allen die professioneel met kankerpatiënten in aanraking komen. 

Han Borg, juli 2018

Wilt u het boek ook lezen? Het is te leen bij Het Behouden Huys. Vraag ernaar bij de balie. Heeft u tips of suggesties? Of wilt u zelf een recensie schrijven? Laat het ons weten, u kunt een mail sturen naar Aafke Veninga: aveninga@behoudenhuys.nl